Wie was Krishnamurti?

Jiddhu Krishnamurti had zijn wortels in een theosofische vereniging die de jonge Krishnamurti hadden ontdekt als de nieuwe Jezus. Hij kwam daardoor ook vaak in Nederland. Toen hij op het hoogtepunt van de aanbidding stond, doorzag hij het gevaar van waar hij mee bezig was. Hij gaf zijn positie op en werd individueel spreker over heel de wereld. Wie zijn werk intensief heeft gelezen en ook b.v. de biografie van de hand van Pupul Jayakar, zal zien dat Krishnamurti een oneindige bron van wijsheid was. Het gaat niet om de mens, de persoon, maar wat hij in zich meedraagt en wat met ons communiceert vanuit een heel andere bron dan het beperkte denken. Hij is een authentieke leraar, die in wezen gelijk te stellen is met een Nisargadatta.

Zijn conclusie dat wat er voor de mens rest alleen het doorzien van de rol van het denken is, en vervolgens het 'keuzeloos waarnemen' is voor mij het bewijs dat hij het allemaal had ingezien. Feit is dat jaren na zijn dood zijn stem nog in de hele wereld doorklinkt. Men tikt zijn naam maar eens in Google en ziet hoeveel hits dat oplevert. 

Een poging tot samenvatting van de boodschap van Krishnamurti

Krishnamurti toont aan dat het menselijke denken de mens 'buiten' het werkelijke leven houdt. De mens leeft via zijn denken en dus in het verleden. Hij koestert niet alleen zijn herinneringen, maar hij benoemt en beoordeelt alles wat hij ziet en meemaakt met begrippen en inzichten, die al bestaan, die per definitie oud zijn. Zelfs in het huidige moment benoemt en beoordeelt de mens automatisch wat hij ziet. Hij ziet niet de boom zoals hij is, maar noemt hem een eik of gewoon boom. Alleen al door die handeling is de waarnemer al niet meer gelijk aan het waargenomene. Er is afstand geschapen tussen het object en het subject, terwijl ze in feite één zijn. Maar we ervaren dat niet. Bij elke indruk, vanaf het bewustzijn waarneemt wat werkelijk is, volgt een hersenactiviteit. Dat wat gezien wordt, wordt vergeleken met beelden en namen in het geheugen, en er volgt een conclusie in de vorm van een begrip (dat is een eik) of van een oordeel (een oude lelijke eik). Er is dus geen bewustzijn van wat is, maar van wat was (immers er is al een seconde heengegaan aan interpretatie) en wat je ervaart is niet wat is, maar wat je beeld ervan is, en dat beeld is iets wat bekend is en dus oud is. Zelfs de toekomst wordt aangepakt met concepten en beelden, die al bekend zijn. Er wordt een wens op de toekomst geprojecteerd vanuit een ervaren tekort uit het verleden. Nieuwe feiten worden onmiddellijk vertaald en dus ervaren vanuit gekende begrippen en ervaringen. Je kan zo nooit het nieuwe ervaren. Via het denken, via het stellen van doelen, via het willen kan je dus nooit en nooit en nooit tot transformatie in het Nu komen. Er is maar één weg, n.l. volledig samenvallen met dat wat is, zodat het denken wegvalt en het intuïtief bewustzijn naar voren kan treden.

De wegen die naar Rome leiden

Als het je niet vanuit de 'genade Gods' toevalt, zal je hard moeten werken voor je Verlichting, ofwel het Inzicht, de Waarheid, de bevrijding, de transformatie etc, ofwel het inzicht dat je niet de uit denken bestaande persoon bent, maar Gewaarzijn. Je bent Bewustzijn. Daarom mediteren we. Alle andere reden, die je kan bedenken zijn onzin. De kwaliteit van je leven willen verbeteren, is zo iets als je gevangenis een nieuw verfje willen geven. Aan die gevangenis willen ontsnappen is het enige zinvolle doel. We weten nu dat het inzicht dat je geest gelijk is aan de universele geest of het Universum de Waarheid is. Dat kan je verstandelijk vatten, maar dan doe je het weer begripsmatig, je zult er volledig mee samen moeten vallen, dan pas is er sprake van bevrijding.

Hoe doe je het?

Je mag niet doen. Zodra je doelen stelt ben je verloren. Het moet zich dus op de een of andere wijze ontrollen, zonder dat het denken er zich mee bemoeit. Krishnamurti noemt dat op het juiste moment 'springen'. Hoe kan dan 'het' gebeuren? Zen poogt het door de zinloze innerlijke dialoog van het brein te vervangen door een zinvoller hersenactiviteit: de bekendste weg is het proberen op te lossen van voor de logische geest totaal onbegrijpelijke raadsels: de KOAN. Het is een valkuil voor het logisch denken. Iets wat rationeel niet oplosbaar is, is onmogelijk door de denker op te lossen. Dat is een Wet. Probeer God niet te vatten, want dat is onbestaanbaar. 

Krishnamurti bewandelt deze weg ook door b.v. vragen te stellen als:

1. Wat is het begin van alle denken? 
2. Kan de mens in één ogenblik totaal transformeren?
3. Wie is Boeddha? 

Denk niet in afzonderlijke eenheden, maar richt je op het totale universum. Luister wat je denken op zo'n vraag doet. Na het zinloze gezoek van schertsantwoorden, kan het niet anders dan stil worden. De geest weet het gewoon niet. Er is geen antwoord. Op DAT moment moet 'je' toeslaan, de sprong wagen. Of het gebeurt spontaan. Deze aanwijzing houdt in feite in dat je spontaan leeft, niet meer gebonden zijnde aan een conceptueel verleden. 

Het denken passeren is een van de wegen van Krishnamurti. Het denken verketteren en tot vijand verklaren heeft geen enkele zin. Je hebt het denken te hard nodig om je als mens staande te houden. Hij probeert door redenering, door inzicht te geven, door vragen te stellen de geest, het denken, tot het inzicht te laten komen, dat pas wanneer het denken erkent dat via zijn activiteit nooit tot een nieuwe ervaring kan komen, het denken vanzelf stil valt. Pas wanneer het denken zwijgt, zijn strijd heeft opgegeven, kan het nieuwe doordringen tot de geest. Krishnamurti leert de mens kijken. Door alleen te kijken, zonder te denken, kan de Geest inzien dat hij nooit het antwoord kan geven. Dat is inzicht.

De centrale methode in Krishnamurti's leer is die van de woordloze -keuzeloze- waarneming van Dat-wat-is. Zie de wereld inclusief jezelf zoals ze is op het moment Nu. Ervaar de dingen zoals ze zijn zonder ze te benoemen, in begrippen in te kaderen en zonder enige vorm van oordeel, van herinnering, zonder elk vooropgezet beeld.

Alle vormen van dwang via puntconcentratie, het bestrijden van het denken, het alleen gericht zijn op een voorwerp maakt de geest suf en slaperig. Er komen ervaringen, maar die zijn vals. Vrijwel alle vormen van 'traditionele' meditatie zijn z.i. zinloze oefeningen. De geest tovert je een Nirvana voor, dat niet bestaat, althans niet Universeel is. Een bekend voorbeeld is dat Westerse christelijk mystici soms visioenen van Jezus hebben, Jezus als blanke man. Oosterse christelijke mystici zien ook Jezus, maar dan als Oosterling. Wat is dan echt? Je ziet dus op die wijze, wat je omgeving je heeft voorgespiegeld, zoals ook dagervaringen in je dromen kunnen doorwerken. Zen noemt dat soort ervaringen Makaya, zinsbegoochelingen, waar je maar niet teveel op moet letten.

De enige vorm van Meditatie is de natuurlijke meditatie van het Universum, in die staat wanneer je bent en niet doet. Je bent één met Dat-wat-is, alert, wakker, je neemt waar en ervaart niets anders dan dat-wat-is. Het is leven in aandacht, waarin het leven door jou heen stroomt, zonder dat jouw beperkte geest zich er in mengt met allerlei wensen, egomanifestaties e.d..

De pijn van Krishnamurti

Bekend is dat Krishnamurti aan het eind van zijn leven vaak klaagde over het resultaat van zijn jarenlang spreken over het bewustzijn en het denken. Er hing geen ransel van "verlichte adepten" aan zijn riem, een teken van succes van veel beroemde meesters. Hij zag zichzelf weliswaar niet als goeroe, maar hij hoopte wel, dat de mens hem begreep en zijn boodschap zou leiden tot meer inzicht en uiteindelijk tot een radicale transformatie van het menselijk bewustzijn. Vlak voor zijn dood zei hij dat hij het idee had veertig jaar voor doven te hebben gezongen. Hij is dan ook door velen vaak als filosoof beschouwd i.p.v. verlicht meester. 

Wanneer je echter leest welke bewustzijnservaringen hij had, en hoe actueel zijn leer is vergelijkbaar met de leer van non-dualiteit, is dat gebrek aan succes merkwaardig. Was Krishnamurti te moeilijk voor leken, vroeg hij teveel van zijn gehoor? Was hij zijn tijd vooruit, wat hijzelf nog eens veronderstelde? Of was hij te optimistisch over de mogelijkheden van het kunnen overdragen van de eigen bewustwording van de geest aan anderen. Dat laatste was hij zeker niet. Hij twijfelde - gezien zijn eigen spirituele uitzonderlijkheid - of zijn leer wel iets voor de gewone mens was. Osho bevestigde dat. Hij zei dat Krishnamurti's spiritualiteit de universiteit was, terwijl veel leraren zich op lagere schoolniveau bevonden. Krishnamurti bleef echter ervan overtuigd dat het toch wel mogelijk was om anderen tot het definitieve inzicht te brengen, daarom bleef hij tot het laatste moment lezingen houden.

Krishnamurti beroemde zich er altijd op dat hij nooit wijze boeken las, dat was maar oude rommel. Hij wilde zijn leer zuiver houden. Hij bracht alleen naar buiten, wat hij in zijn eigen innerlijk had aangetroffen aan inzichten en denkbeelden. Hij verwierp alle godsdiensten, sekten, swami's, meesters en Goeroes, bang als hij was, dat de zoekende mens zich weer aan hun regels en concepten zou vastklampen en in het bekende gebied van het denken zouden blijven, braaf regels volgden, die per definitie nergens toe zouden leiden. Maar wie b.v. de Zen literatuur induikt, treft bij beroemde Zenmeesters als Hakuin, Huang Po en Dogen dezelfde inzichten als die van Krishnamurti aan. Naar alle stelligheid waren deze aangesloten op dezelfde bron als Krishnamurti, evenals de westerse mystici als o.m. Meister Eckehart en St. Jan-van-het-Kruis. De Zenmeesters wisten echter hun eigen verlichte staat wèl aan meerdere van hun leerlingen over te brengen en wel in een direct intensief contact met hun leerlingen. 

Het lijkt er bijna op dat de universele Geest, die Krishnamurti en andere wereldleraren stuurde en begeleide de Mens eeuw na eeuw wil tonen, hoe de mens aan zijn kooi van het denken en zijn ellende en geweld kon bevrijden, maar dat het aan de individuele mens zelf is, om dwars door alle moeilijkheden heen HET te zien verwerven. Je kan hulp krijgen, de inzichten zijn er, de geheimen liggen op straat, maar het laatste stuk moet je helemaal zelf afleggen.

Maar misschien wordt het begrip Verlichting wel teveel een mythe, een superstaat van Zijn, die alleen voor de reeds zeer gevorderden haalbaar is. Maar sommigen hebben overtuigend aangetoond dat het zoeken het vinden in de weg staat. Je bent al Dat. Je moet alleen kijken naar de donkere wolken die de zon tegenhouden. Ofwel het denken en de emoties. 

De laatste overweging is dat zelfrealisatie niet af te dwingen is, niet te beoefenen is. Het moet je toevallen. Veel grote leraren bevestigen dit, zoals een Zenji Dogen, of een Nisargadatta. En toch dringen ook zij er op aan bij hun leerlingen te mediteren, de leer te
trachten te begrijpen en hun leraar te vertrouwen in zijn boodschap. Bob Adamson stelt echter dat Inzicht in de onmogelijkheid van de zoektocht je rechtstreeks bewust kan maken van wie je werkelijk bent. Het aloude Tat Tvan Asi: Je bent Dat. Je bent het al. Je bent Bewuste Aanwezigheid. Verder valt er niets te zoeken, want zoeken is een denkactiviteit, welk plaats vindt in Aanwezigheid. En dat ben je al zelf en dat kan je alleen in jezelf vinden. Je bent het, dus je hebt het al gevonden. Er valt hoegenaamd niets te doen. Zo simpel is het.

De ontdekking die daar op volgt is, dat er niet zoiets als een objectieve wereld is. Jij bent Bewuste Aanwezigheid. Je bent zelf in essentie het Onkenbare, het Niet-Iets. Er bestaat geen onafhankelijke vrij opererende persoon in een zonder hem bestaande wereld. De persoon en de wereld komen op in Bewustzijn. En ik en jij zijn dat Bewustzijn. Wat wij zien en ervaren zijn dus 'slechts' beelden en geen autonome werkelijkheid. Wanneer er geen autonome persoon bestaat valt er ook niemand aan te spreken op een tekort in visie of inzicht. Het Zijn spreekt zichzelf aan op een plek (de persoon) waarin het Zijn ogenschijnlijk in verward is geraakt. 

Krishnamurti predikte een totale bewustzijnstransformatie, waarin de mens in zijn verlichte staat nooit meer tot veroordeling en geweld zal komen. Hij wilde geen guru zijn en sprak bij voorkeur voor grote groepen. Hij werkte vrijwel uitsluitend met het gesproken woord. Zen werkt met schokken, die de geest van de adept sprakeloos maken, en dàn kan de Meester toeslaan, soms letterlijk, om zijn leerling door de poort te jagen. Krishnamurti bleef rustig en beschaafd (hoewel hij kon ook zeer boos worden zoals bv Jan Foudraine heeft beschreven). Via het gesproken woord trachtte hij iets over te dragen, wat niet in woorden te vatten is. Hij hoopte zijn gehoor tot dat punt te brengen, dat zij met één sprong, geheel zelfstandig, in het Niets konden duiken. De vraag is of dat kan. Of je moet er net aan toe zijn, of er moet iets anders gebeuren, zoals de Zen meester eeuwenlang hebben beproefd en met succes. Maar ook de Zenmeesters hadden hun tragiek, die dezelfde is als die van Krishnamurti.

Conclusies in de vorm van zijn inzichten

Zien en voelen behoren bij het Nu. Het denken mag zich op geen enkele manier met het zien of voelen bemoeien. Het denken is tijd. De Waarheid bevindt zich buiten de tijd. Niet noodzakelijk buiten Ruimte (wat een vreemde verklaring is, r.e.). Het materiele is de zichtbare vorm van dat wat is, bestemd om ons ervaringen te laten opdoen. Doen we dat via het denken ontstaat lijden, oude ervaringen laten ons vervallen in ons vijandbeeld, verlangens moeten herhaald worden, angst is er voor het volgende moment. Laat morgen los. Via het inzicht dat via kijken, zien en horen je in het Nu kan komen, dus buiten de tijd, kan je uit het lijden komen. Onze zintuigen hebben we om de schepping te zien en te doorzien. Het doorzien komt niet via het denken, want denken kan alleen met het bekende werken. De Waarheid is voor ons onbekend, wat zoeken wij dus? De waarheid, het totaal onbekende, kunnen we nooit via het denken bereiken, laat staan vanuit het denken ervaren. We kunnen de waarheid ervaren. De Waarheid is op zijn minst, Dat-wat-is. Kijk naar Dat-wat-is. Vermoed je God achter dat wat is? Je kan zijn aanwezigheid niet afdwingen. Vorm je geen beeld. Kijk naar Dat-wat-is. Dat is tenminste een zichtbaar deel van de Waarheid. En dan komt het wonder volgens Krishnamurti. Kijken, zien, geeft inzicht, je ziet in. Je denkt niet, maar opeens Zie je het, je hebt dan via het zien Inzicht. Zo kan het leren Zien, jou bevrijden van je kleine afgeschermde hoekje. Neem alles waar zoals het is. Oordeel nergens over. Kijk. Door met alles, je hart, je geest, je zenuwen, je oren te Zien, maak je alles deel van je waarneming, van je bewustzijn. Zo verbreed je je kijken, en je wereldje. Kijk je langer dan je neus lang is en ga je vanzelf uit, dan kan je ontsnappen uit je eigen verstikkende afgeschermde denkwereldje. Je ervaart dat je liefde, genegenheid nodig hebt om zo te kunnen kijken. De waarnemer valt weg. Kijk naar de bloem, niet met vooringenomen gedachten, als wat is hij mooi, of rood, of verwelkt. Kijk gewoon naar dit stuk schepping. Met de ogen wijd open, intens. Wees de waarneming. Probeer vanuit Dat-wat-is (wat jezelf bent) te kijken naar Dat-wat-is, dat je via je zintuigen kunt waarnemen. Neem geen afstand tussen een kijker en dat wat bekeken wordt. Zie de kijker als niet verschillend van het kijken en dat wat bekeken wordt. De waarnemer valt dan weg. Er is alleen kijken. 

Graag verwijzen wij ook naar www.lifefocus.be, www.thealchemyoflove.org,
Het team van  'De Alchemie van de Liefde' .